Opeens stond hij op en met een harde stem zei hij: “Nee, jij bent geen goede docent. Je helpt alleen de cursisten die goed leren. Dan ben je aardig, maar tegen mij doe je altijd boos. En je helpt mij ook niet.”

Meer dan tien jaar geleden zei een cursist dit tegen mij, nadat ik hem had gevraagd waar hij zo laat vandaan kwam die ochtend. Wij waren al een half uur bezig, toen hij het lokaal binnenkwam en op zijn gemak op zijn plaats ging zitten.

Ik weet nog precies hoe hij keek toen hij dat tegen mij zei. En hoe ik me voelde. Ik voelde me hulpeloos en stond hem totaal verbijsterd aan te kijken.

Zelfs na tien jaar weet ik nog dat het eerst muisstil was in de klas. Dat de andere cursisten naar me keken, en vervolgens de één na de ander begon te reageren. En ik daar alleen maar stond en zweeg.

Deze negatieve reactie van één cursist lijkt wel in mijn geheugen gegrift. Ik kan het zo weer voor me halen. Alsof ik een film afdraai in mijn hoofd.

Het gekke is dat ik in de meer dan vijftien jaar dat ik lesgaf ook heel veel complimenten en positieve reacties heb gekregen van tevreden cursisten, maar dat ik me die niet meer zo goed herinner als deze negatieve reactie.

Dit hoorde ik weer terug in het verhaal dat een collega-trainer/coach me onlangs vertelde.

“Als ik evaluaties van trainingen lees, blijven de kritische opmerkingen altijd het meest hangen.

“Zoals een jaar geleden, toen ik een evaluatie deed van een incompany traject. Ik kreeg de evaluatieformulieren van 30 personen terug, waarbij 99% heel enthousiast op had geschreven wat ze allemaal aan de training hadden gehad en hoe ze het geleerde nu benutten. Maar 1% was niet zo enthousiast. ‘De trainer moet nog veel didactische vaardigheden leren, en dat kan ik als ervaren docent weten!’, stond er.

“Een jaar na dato kan ik de kritische opmerking ook nog zo oplepelen, terwijl alle positieve reacties me zijn ontschoten.”

We weten wel dat we het ons niet moeten aantrekken wat een ander tegen ons zegt, en moeten loslaten, maar over het algemeen zijn we daar niet zo goed in.

Hoe komt het toch dat negatieve kritiek, feedback of situaties ons langer bijblijven dan positieve ervaringen?

Teresa Amabile en Steven Kramer hebben hier onderzoek naar gedaan en schreven er over in hun boek ‘The progress principle’.
Uit dit onderzoek is gebleken dat negatieve feedback of ervaringen op het werk een twee tot drie keer zo sterke impact hebben op onze werkbeleving als positieve. In de psychologie wordt dit ‘negativity bias’ genoemd. Het betekent dat we onbewust meer aandacht besteden aan negatieve ervaringen en informatie.

Het is dus logisch dat we die negatieve ervaringen zoveel aandacht geven, maar lastig is het wel.

Hoe kan je hier nu het beste mee omgaan?

Eigenlijk klinkt het antwoord zo simpel: door je bewust te focussen op het positieve.

Je kunt jezelf trainen door je op positieve ervaringen te richten.

Dit kan je doen door aan het einde van je (werk)dag de positieve momenten, opmerkingen of ervaringen even heel bewust weer terug te halen. Zo kunnen ook de positieve ervaringen zich vast zetten in je brein, waardoor je de impact van negatieve ervaringen verkleint.

Als je ze elke dag opschrijft, krijg je een mooi inzicht in al je positieve ervaringen en kan je er nog eens naar terugkijken.

O ja, en mocht je je afvragen hoe het verder ging tussen mijn cursist en mij. Dikke vrienden zijn we niet geworden, maar door een goed gesprek na zijn uitbarsting was er weer een basis om verder te gaan en heeft hij tot het einde van dat schooljaar de lessen in mijn klas gevolgd.

De illustratie is gemaakt door Agnes Swart.